Utanfor, ei dyster kjærleiksscene – vinden slikkar ivrig på vindaugsglaset. Poppelgreinane bøyer seg og pressar kyssa sine mot glaset før dei surklar attende innunder skjørtekanten til fjella, der fjellbotnane står tunge, som nagla fast. Grøne dalar står mot himmelen i det fjerne, og skyer som famnar om kvarandre mot det grøne, leikne og kåte; himmelen, ei tantrisk scene, gardinene sløve. Frå skyene fell nakne skuggar sakte mot jorda – jorda ei scene for desse nakne skuggane, og brått byrjar eit spel. Som ein kjærleiksgud blæs vinden på glørne, syng sin namnlause song full av lyst og attrå. Sola med si livskraftige brystvorte kyssar leppene til barndomen min. Vindauge, ein fødsel i kaleidoskop; byr fram den nakne indre verda mi til Verdas store auge. Eg bøyer meg og kikkar inn i meg sjølv; ein spegel utan andlet. Eller nei, to andlet, ein spegel med mykje meir enn to andlet, det er spegelen inni meg – vitet mitt har inga tunge. Tunga mi er blind, som ein kniv som skjer i stein. Auga mine er mikroskop utan linser. Det søkjer seg sjølv i det tapte auget, det som ikkje er. Det, kva enn det finn, Det.
Utanfor er alt eit stort gap, som ropar meg til seg. Den skamlause barndommen min spring etter drakar; lyden av dei blir eit fang som femnar barnekroppen min. Drakane og fanget blir brått til mor. Eg, ein ørliten flekk på kroppen til ein skapning utan byrjing og ende – ikkje ein svart, men ein brun flekk. Eg kikkar på utmatta taksperrer, like daffe som gløymt skittentøy, eg like spent som ein tråd fest til leppebandet ditt. I tida sin kropp strekk eg meg ut medan barndomen veks mellom to hundreår. Fyrst høyrer eg stokken til ein gamal mann i øyret mitt, deretter røysta hans:
«Berre pass deg så du ikkje følgjer tankane frå barndomen og seier at du vil bli vaksen!»
Mi røyst kjem frå eit tapt land, frå sporet av den tapte tida, det høyrer eg:
«Var det slik med deg òg, du vart slett ikkje vaksen?»
«Nei. Eg følgde tankane frå barndomen og vart vaksen. Det er derfor eg ber deg: Bli ikkje det. Vern om hjartet ditt så det ikkje veks til, men alltid blir som ein sommarfugl, som flyg med andre sommarfuglar. Berre pass på så vengene dine ikkje heng seg opp i ein tråd medan du flyg!»
Kvifor vert barn så rare når dei vert gamle? Kvifor dreg dei fyrst frå barna sine, for så fort dei blir gamle å følgje spora deira med stokken?
Lyden av stokken vandra bort, medan skuggen av han glei bort mellom to steg i tida. Framleis kan stokken dunke mot den tørre marka i sinnet mitt.
Sola har vendt ryggen mot gata, og eg skal vende ryggen mot sola, så berre ein barndom blir att i gata, aleine …
Eg spring heim.
.png)
Foto: Ömer Faruk Atmaca
Eg luktar som folkemengda i gatene. Har lommene fulle av menneskerøyster … Auge og lepper er overalt omkring meg, hender alle stader. Eg ser på hendene mine; er det mine hender? Eg går opp trappene, med fingrane på den eine handa set eg nøkkelen i hòlet og opnar døra til mi eiga verd. Eg trer over frå ei verd til ei anna, sleng raskt frå meg veska, spring inn på toalettet. Eg tømmer tisseposen min i doskåla, og let alt fara – eg har halde alt inne sidan middag, på same måte som tinga eg har halde på lenge. Kan smerta gå over etter alt som har hopa seg opp? Den aukande smerta på innsida av låret mitt, det sjuande seglet og alt det uuthaldelege. Etter å ha pissa vert verda eit søtt eple. Eg elskar søte eple. Epla smelter på tunga mi, og mitt indre duftar av Det raude eplet. Etterpå forsvinn dufta, og berre raudfargen blir att. Veggene på toalettet dansar. Eg trekk ned og med det same som vatnet fossar ned, tømmer me oss innvendig, klosettet og eg. Uklåre kroppar slår salto i veggene, og omgitt av seks murvegger blandar latteren til vatnet seg med åhhh-ropa frå barndomen … Eg minnest ein Erasmus som lovpriser galskap. Galskapen min eller galskapen vår …
Eg sleng meg ned i ein stol. Eit smil flyg ut av meg og festar seg i taket. Eg vert ein sommarfugl som forsvinn inn i smileholet til ei sky.
Ei sorgsky kjem og dekkjer til smileholet. Sidan tek hiksta til mor mi til å drype. Hiksta hennar kjem i dropar som opnar alle dørene til tida, men auga hennar får ikkje som månen plass i tidas mage. Pusten hennar stansar, på same måte som pusten til universet inni henne.
Veggene liknar far min. Kvar kveld dei avgrensa kveldsmåltida … Til kveldsmaten er det berre kikertane som pratar som far min. Ansiktet til far min, som nattlyset ikkje slapp inn i om natta. Natta ei stor tomheit i andletet til far min … Tomheita er mørker, og mørkeret botnlaust. To lepper rører på seg i mørkeret, det trommar i øyra mine. Eg høyrer kva lyd eg vil. Tikkinga til ei gåen klokke, knirkinga til ei dør. Andletet framføre meg går i eitt med mørkeret. I mørkeret ser øyra mine betre enn auga: Leppene rører på seg, auga blunkar, og den tantriske pusten dansar med sin eigen skugge …
Mørkeret er ei dirrande tomheit, som hendene mine, barnehender.
Heltane i vind, forsvunne i tomheita sitt andlet, som kjempers land, det eg gøymer i veska.
Blikka mine kjem seg ut av tomheita og fester seg til bordet med kikertar.
Kikertane er fulle av lidenskap i olje og kokande vatn. Munnen min opnar seg og lidenskapen deira smuldrar bort i munnen min. Eg skal ikkje reise meg før eg er ferdig med å eta kikertane. Dei forblinda tennene mine tygg uvillig på dei avlidne kikertane. Eg svelgjer død, dei er seige som far min, så eg blir fort mett. Eg blir kald innvending, som om eg har ete fingrane til far min, og rommet har ete meg. Et eg fem minutt for seint, blir maten allereie kald for meg.
Om skorne mine ikkje står sirleg oppstilte i skohylla, står eg likevel ved skohylla. Kjøtet mitt blir togge som om det var ein allmenn skikk og kverna mellom tennene til lovene, eg saknar den sekskanta puta mi. Puta eg har no, er trekanta, kva skjedde med dei tre resterande kantane? Søla kjem saman med føtene mine, forbannelsen like etter. Barndomen min er ein Jesus, og Jesus heng på veggene. Dette var kva Kristoffer Columbus aka far min oppdaga. Uansett kor oppdagingsferda byrjar, ender ho opp der. Må ho ende opp i det viktigaste? Er det viktigaste vegen ho følgjer dit, eller staden ho kjem til? Livet er langt, som tida det tok far min å gå å kjøpe brød og komma heim att. Livet er kort, som tida det tok far min å sleppe ut magen sin ved bordet.
Dette bordet er lengre enn sitt eige liv …
Han et maten sin der. Heimen din er like irriterande som deg, står og stampar på ryggen din. Undrast om det vil dukke opp ein kunde som tek deg med seg etter døden, og kven vil vel kjøpe heimen din då, den som er blitt ei grav for daude smil? Nei! Er heimen din ei grav, vil ingen levande komma innom. Som Bertolt Brecht sa: Eit lynnedslag i heimen er ikkje til sals. Unnskyld at eg ikkje kan gravleggje deg i eit dikt med fine ord …
Kven slo døden sund? Etter kvart dødsfall vert staden til ei kulturell dynge. Tunga mi er framleis blind.
Opn øyra no og lytt nøye til kva eg har å seia – om døde har øyre, så klart! Heilt sidan Berlin-muren har alle murar vore grenser. Ikkje eingong husa våre liknar kvarandre som eg og du. Og likevel det spørsmålet som ikkje held opp med å klø i hjernen. Undrast i kva for tapte tid eg kan ha likna meg sjølv?
Fargen på veggene heime er augefargen til mor mi. Undrast om dei er frie, auga som går i eitt med fargen på veggene? Eg var fri så lenge fanget til mor mi fanst. Nakne kroppar spelar lengselsfulle noter og flyg som sprengfulle ballongar omslutta av lufta si lettheit.
Døra til huset mitt har ingen vegg og stolane mine er lettliva. Bordet mitt er alltid triveleg og rusa; det osar alltid av røyk, og røyken siv ut til likfuglane. Det var alltid for dei eg brende min del.
Skulle ønskje du kunne tatt med deg dei utrivelege greiene òg. Om dei vondsinna folka finn deg, knullar dei deg om så i grava.
Føtene, auga og røysta i gatene blir aldri stille. Leppene mine syg på kvarandre. Auga vandrar fram og tilbake over den frosne scena som kallast eit dobbelt ballerinaliv. Eg smiler i stolen, og ein svart sommarfugl kjem og set seg i andletet mitt – midt i smileholet. Poppelgreinene eltar tomheita, vinden kyssar vindauget, og vindauget slår opp, vinden tek tak i papira på skrivebordet så dei flyg, flyg, flyg …